Polecenia

Na początku chciałbym wytłumaczyć pojawienie się słowa "polecenie" w tej publikacji. Otóż samo one źle oddaje rzeczywiste przesłanie. Mówiąc "polecenie" mamy na myśli pewien rozkaz, pewną instrukcję. Ja mówiąc "polecenia" w publikacji mam na myśli odpowiedni program. Linux to nie "sławny" Dos. Tu wszystko jest od siebie oddzielone, tzn. w każdej chwili możemy nawet usunąć program odpowiadający na przenoszenie plików! Trudno jest mi jednak użyć tu pojęcia "program", co może wprowadzać Cię w zakłopotanie. Tak więc, będę nadal posługiwał się terminem "polecenie", musisz jednak pamiętać - Linux to nie polecenia!

Sposób wywołania aplikacji zależy od jej usytuowania - globalnego, czy lokalnego. Wpisując w linii poleceń (synonim konsoli):

imoteph@debian:~$ mc

Linux przeszuka katalogi z plikami uruchomieniowymi globalnymi, czyli /bin, /sbin, /usr/bin, /usr/sbin. Jeśli tam znajduje się wskazany przez nas plik, jak nie trudno się domyśleć - zostanie on uruchomiony.

Jak jednak uruchomić plik lokalny, np. z naszego katalogu?
Wystarczy nazwę programu poprzedzić znakiem kropi i slesha - "./":

imoteph@debian:~$ ./"nazwa pliku"

Zauważ, że plik znajduje się w cudzysłowiu. Należy tak podawać wszystkie nazwy zawierające spację. Innym na to sposobem jest wstawienie przed spacją znaku ukośnika - "\":

./nazwa\ pliku

Niżej podane są podstawowe polecenia, bez których praca w konsoli jest bezużyteczna:

Program	Opis
ls	Wyświetla pliki w podanym katalogu; samo 'ls' wyświetli bierzący katalog imoteph@debian:~$ ls
cd	Zmienia katalog na podany imoteph@debian:~$ cd mp3/
cp	Kopiuje podany plik do podanej ścieżki imoteph@debian:~$ cp skaner.cpp /home/inch/
mv	Przenosi podany plik do podanej ścieżki; może być użyty do zmiany nazwy pliku imoteph@debian:~$ mv skaner.cpp /home/inch imoteph@debian:~$ mv skaner.cpp skaner-1.0.cpp
cat	Wyświetla zawartość podanego pliku imoteph@debian:~$ cat skaner.cpp
more	To samo, co 'cat', jednak możliwość przewijania w dół tekstu imoteph@debian:~$ more skaner.cpp
less	To samo, co 'cat', jednak możliwość przewijania w obydwie strony imoteph@debian:~$ less skaner.cpp
mkdir	Tworzenie katalogu imoteph@debian:~$ mkdir linux
rm	Usuwa pliki imoteph@debian:~$ rm skaner.cpp
chmod	Zmiana praw dostępu do pliku/katalogu imoteph@debian:~$ chmod 666 skaner.cpp
chown	Zmiana właściciela pliku/katalogu imoteph@debian:~$ chown inch skaner.cpp
passwd	Ustawia nowe hasło dla użytkownika
su	Tymczasowe zalogowanie na innego użytkownika; samo 'su' oznacza logowanie na konto roota
whoami	Wyświetla nazwę użytkownika, w jakim obecnie pracujemy
mount	Montuje określone partyjce w określonym miejscu imoteph@debian:~$ mount /dev/cdrom

Wyżej podane polecenia, to tylko namiastka tego, co oferuje nam Linux. Wszystko jednak zależy od zainstalowanego oprogramowanie w naszym systemie.

Informacje na temat użycia danego programu znajdziesz bezpośrednio w podręczniku systemowym man. Wystarczy wpisać man mount, a na ekranie pojawi się opis, składnia i informacje na temat tego programu. Oczywiście mamy możliwość wyświetlenia "streszczenia" opcji po dodaniu argumentu --help lub (niekoniecznie występujący w każdym programie) -h. Niekiedy wystarczy wpisać samą nazwę programu, a program sam wyświetli sposób użycia i ewentualnie, jak możemy uzyskać informacje o nim!

Wielką zaletą systemowego Basha jest łączenie poszczególnych poleceń. Jest to bardzo pożyteczne, gdy np. chcemy wyświetlić zawartość dużego katalogu - np. /usr/bin. Nazwy plików nie zmieściły by się na ekranie, więc nie ujrzelibyśmy ich wszystkich. Tu z pomocą idzie na chociażby wyżej wymieniony 'less':

imoteph@debian:~$ ls /usr/bin | less

Pionowa kreska "łączy" dane polecenia, dzięki czemu możemy w tym przypadku przewijać listę plików.

Aby ujrzeć wszystkie globalne programy, wystarczy, że wciśniemy dwa razy tabulator. Bash tylko spyta czy je wyświetlić. Poda oczywiście ile tych plików będzie, dzięki czemu łatwo możemy sprawdzić ile ich mamy w systemie!